Hande Atılgan – Sağlık Bakanlığı 1-7 Ekim Dünya Emzirme Haftası’nda, anne-bebek sıhhati için kritik bir kampanyayı başlattı. 2008’den beri sezaryen doğum sayılarını azaltmak için adımlar atan bakanlık, evvelki gün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın takviyesiyle duyurulan 14 unsurluk bir aksiyon planını yürürlüğe koydu. Olağan doğum 38-42 hafta ortalarında gerçekleştiği için tam 40 hafta üzerinden takvimlenen plan kapsamında, özetle şu gelişmeler hedefleniyor:
Annelere rehberlik
“Doğum yapılan hastanelerin tümü, Eylül 2024 prestijiyle sayıları 136 olan, Anne Dostu Hastane standartlarına getirilecek; hepsinde Gebe Okulu kurulacak.
■ Tüm doğumhanelerde ‘rehber ebe’ ve ‘doğumhane sorumluları’ belirlenecek.
■ Bayan hastalıkları ve doğum uzmanları ile ebeler, tıbbi kusurlu uygulamalar konusunda bilgilendirilecek.
■ Doğum ve sezaryen idaresi, şu an 2022 yılındaki hali yürürlükte olan, klinik rehberlere nazaran gerçekleştirilecek.
■ Sezaryen oranı yüksek hastanelere, aylık ziyaretler yapılacak; kontrol ve takip çalışmaları yapılırken, kamudaki sıhhat yöneticilerinin performans kriterlerine, 2023’te yaygınlık oranı yüzde 32,4 olan, primer (ilk) sezaryen oranları eklenecek.
Annelik Yolculuğu
■ Anne adaylarının, gebelikten doğuma uzanan tüm süreçlerde bilimsel olarak kanıtlanmış en yanlışsız bilgilere erişebilmesi, hedefiyle ‘Annelik Yolculuğu’ taşınabilir uygulaması hayata geçirilecek.
■ Toplumun bilgilendirilmesi için kamu spotlarını hazırlanacak.
■ Bakanlıkça hazırlanan ‘Annelik Yolculuğu’ kitabı dijital olarak yayınlanacak ve kitaba yönelik hazırlanan içerikler sıhhat kurumlarında ve e-Nabız sisteminde kullanılacak.”
10 Temmuz’a kadar…
Önümüzdeki 9 ayın birtakım öne çıkan dönüm noktaları ise şöyle:
■ Bu hafta sonunda 81 ile aksiyon planının uygulanması için talimatlar verilecek ve kamu spotu yayınları başlayacak.
■ 7 Ekim’de gebelik bilgilendirmesi için yurt çapında stantlar kurulacak. Sezaryen oranı yüksek hastanelere aylık ziyaretler başlayacak. Annelik Yolculuğu kitabı dijital olarak yayınlanacak.
■ 28 Ekim’e kadar hareket planı doğrultusundaki yönetmelik değişiklikleri yayınlanarak yürürlüğe girecek.
■ 9 Aralık’a kadar Annelik Yolculuğu kitabı sıhhat kuruluşları ve e-Nabız’da kullanılmaya başlanacak.
■ 10 Mart 2025’te Annelik Seyahati taşınabilir uygulamasının lansmanı yapılacak.
■ 21 Nisan’da Ebelik Haftası Sempozyumu gerçekleştirilecek.
■ 30 Haziran’da kampanyanın kıymetlendirilmesi için çalıştay yapılacak; 10 Temmuz’da tüm sonuçlar netleşecek.
Anne adayına kâfi ve hakikat danışmanlık verilmeli
Uzmanlara rehber niteliğinde Bakanlıkça Haziran 2022’de yayınlanan Sezaryen Klinik Protokolü’nde, “anne isteği ile sezaryen” başlığı altında, şu ihtarlar yer aldı:
“Kadın doğum uzmanları anne isteği ile sezaryen yapmak zorunda değildir. Sezaryen ile doğum, cerrahi bir teşebbüs olup tıbbi münasebetlerle yapılması temeldir ve vajinal doğumun alternatifi değildir. Sezaryen planlanırken, hamileye ve gebeliğe mahsus faydaları ve riskleri göz önüne alınmalıdır. Annenin istemi, sezaryen için tek başına kâfi bir neden olmamakla birlikte, şahsa ilişkin çok dehşet, tasa, panik üzere ruhsal durumların varlığı göz önünde bulundurulmalıdır. Bu durumlarda kâfi ve yanlışsız danışmanlık verilmelidir. Sezaryen kararı, her hastanın bulguları bireyselleştirilerek verilmelidir.”
Emine Erdoğan’dan ‘Normal Doğum Aksiyon Planı’ paylaşımı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan, evvelki gün Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde “Doğal Olan Olağan Doğum” temasıyla gerçekleştirilen “Normal Doğum Hareket Planı Tanıtım Toplantısı”na ait paylaşımda bulundu. Erdoğan, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımında, “Annelik seyahatinde en tesirli teşvik, doğal doğum deneyimini yaşamış annelerin samimi paylaşımlarıdır. Kendisinden evvel bu yollardan muvaffakiyetle geçen tüm bayanların gerçek kıssalarının, yeni anne adayları için en güçlü ilham ve cüret kaynağı olacağına inanıyorum” tabirlerini kullandı. Paylaşımda tanıtım toplantısına ait imgeleri içeren bir görüntüye da yer verildi.
AB’de en güzel ülke Finlandiya
Bakanlığın 2023 Sıhhat İstatistiklerine ait ön bülteni, sezaryenin canlı ameliyatlar içindeki oranının yüzde 60,1’den yüzde 61,5’e yükseldiğini ortaya koyuyor. Sağlık İstatistikleri Yıllığı’nda (2022) bulunuyor. Buna nazaran, Türkiye’de sezaryen ameliyatı oranı Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) makul kabul ettiği yüzde 15 sonunun çok üzerinde. Devlet hastanelerinde sezaryen ameliyatların oranı 2022’de 46,4; üniversite hastanelerinde yüzde 74,4; özel hastanelerde ise yüzde 78,1. 2022’de primer (ilk) sezaryen ameliyat oranları da kamu hastanelerinde yüzde 18,5, üniversite hastanelerinde yüzde 38,8, özel hastanelerde yüzde 46,2. AB ülkelerinin kayıtlarını tutan Eurostat bilgilerine nazaran ise 2022 yılında bu ülkelerde 1,10 milyon sezaryan ameliyatı yapıldı. Kıbrıs yüz binde 681,6 ve Romanya yüz binde 446,9 operasyon ile dorukta yer alırken, en az operasyon oranı yüz binde 157,3 ile Finlandiya’da gerçekleşti.